تریکوتیلومانیا

تریکوتیلومانیا یا کشیدن مو یک بیماری مربوط به اختلال روان است که در آن شما به طور اجباری موهای خود را می‌کنید. بروز اختلال کندن مو در سنین نوجوانی، نوجوانی و بزرگسالی اغلب اثرات منفی شدیدی بر سلامت روان و رفاه شما می‌گذارد. با این حال، این وضعیت در صورت تشخیص و اقدام به موقع کاملا قابل درمان است

تریکوتیلومانیا چیست؟

تریکوتیلومانیا (اغلب به اختصار TTM نامیده می‌شود) یک اختلال سلامت روان است که در آن فرد به طور اجباری موهای خود را می‌کند. این وضعیت در طبقه‌بندی اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) قرار می‌گیرد. هنگامی که شدید باشد، اغلب اثرات بسیار منفی بر شادی، رفاه و کیفیت کلی زندگی فرد دارد. کندن مکرر موها که می‌تواند منجر به از دست دادن مقدار قابل توجهی از مو شود. فرد بر اثر یک عامل برنگیزاننده به طور ناخودآگاه به سمت رفتار کندن مو سوق پیدا می‌کند و با انجام آن عمل از تنش فرد کاسته می‌شود، سپس فرد حالتی از رضایت و آرامش موقت را تجربه می‌کند.

Trichotillomania از سه کلمه یونانی گرفته شده است:

• تریکو: مو.
• تیلو: کشیدن/ کندن.
• مانیا: رفتار یا فعالیت بیش از حد.

تفاوت بین تریکوتیلومانیا و اختلال وسواس فکری جبری چیست؟

همانطور که اشاره شد، تریکوتیلومانیا در دسته‌بندی کلی اختلال وسواس فکری- اجباری قرار می گیرد، اما تفاوت‌های زیادی با خود OCD دارد. به نحوی که OCD  شامل وسواس افکار یا رفتاری است که فرد نمی‌تواند کنترل کند. اما اختلال کندن مو، وسواس نیست. بلکه وقتی افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا موهای خود را بیرون می‌کشند، اغلب احساس آرامش یا سایر احساسات مثبت می‌کنند. درحالیکه در OCD  شامل احساسات مثبت نمی‌شود.

تریکوتیلومانیا چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

تریکوتیلومانیا به ویژه در کودکان و نوجوانان شایع است. در کودکان خردسال و نوزادان، معمولاً یک نگرانی کوتاه مدت است و خود به خود از بین می‌رود. شکل جدی‌تر معمولاً بین 10 تا 13 سالگی شروع می‌شود که ممکن است نگران‌کننده باشد. این وضعیت در بزرگسالان به یک اندازه بین دختران و پسران رخ می‌دهد اما در بزرگسالان، تعداد زنان از مردان مبتلا به این عارضه 9 به 1 بیشتر است.

تریکوتیلومانیا نسبتاً غیر معمول است. مطالعات تحقیقاتی تخمین می‌زنند که 0.5 تا 3.4 درصد از بزرگسالان در مقطعی از زندگی‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

عوارض ناشی از اختلال کشیدن مو چیست؟

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا به طور اجباری موهای خود را، معمولا یک تار در یک زمان، می‌کشند. بسیاری از افراد از یک نقطه موها را می کشند. رایج ترین مکان هایی که افراد از آن ها مو می کشند، پوست سر، مژه ها و ابروها و موهای ناحیه تناسلی است.

عوارض ناشی از تریکوتیلومانیا به سنی که در آن فرد این اختلال را بروز می دهد بستگی دارد. کودکان معمولاً موهای خود را به این روش می‌کشند، تا به آرامش برسند. بچه ها اغلب با رشد خود از این رفتار دست می کشند و هیچ اثر منفی طولانی مدتی ندارند. اما برعکس نوجوانان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری معمولاً مشکلات بسیار شدیدتری دارند.

اثرات سلامت روان

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا معمولاً در مورد این وضعیت احساس اضطراب، خجالت یا شرم می‌کنند. چون اختلال کندن مو می‌تواند بر زندگی کاری و اجتماعی افراد مبتلا تأثیرات بدی بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری به دلیل احساس خجالت یا شرم به دنبال درمان وضعیت خودشان نیستند.

تریکوفاژی

حدود 20 درصد از افراد مبتلا به این عارضه پس از کشیدن موهای خود می خورند، وضعیتی که به عنوان تریکوفاژی شناخته می شود. این وضعیت به نوبه خود می تواند منجر به انسدادهای شبیه گلوله مو در دستگاه گوارش آنها شود. این انسدادها گاهی خطرناک هستند و اغلب باعث آسیب می شوند که برای ترمیم نیاز به جراحی دارد.

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا معمولاً حتی پس از افشای جزئیات در مورد تریکوتیلومانیا از گفتن این موضوع به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود خودداری می‌کنند. این اغلب به این دلیل است که آنها منتظرند تا قبل از به اشتراک گذاشتن آن مقدار از جزئیات، احساس کنند می‌توانند به ارائه دهنده خود اعتماد بیشتری داشته باشند.

آسیب مو، پوست و بافت

افرادی که موهای خود را بیرون می‌کشند و آنها را می کنند اغلب به پوست و بافت زیر سطح پوست آسیب می‌رسانند، به خصوص اگر از هر نوع ابزار مراقبت شخصی مانند موچین استفاده کنند. آسیب های پوستی و بافتی گاهی برای رفع نیاز به ترمیم یا پیوند پوست دارند. حتی در موارد شدیدتر آسیب به پوست ناشی از کشیدن مو نیز می تواند باعث ریزش دائمی مو در نواحی آسیب دیده شود.

علائم تریکوتیلومانیا یا اختلال کشیدن مو چیست؟

برخی از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا به عمد موهای خود را می‌کشند، مانند زمانی که احساس می‌کنند موی سر در جای نامناسبی رشد کرده و یا با موهای اطراف آن متفاوت به نظر می‌رسد. افراد دیگر بدون اینکه به آن فکر کنند به طور خودکار موهای خود را می‌کشند.

بر اساس نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا ( DSM-5 ) ، اختلال کشیدن مو را می توان از روی علائم زیر شناسایی کرد:

• کندن مکرر مو که باعث ریزش مو می شود.
• احساس اینکه کشیدن مو بر زندگی شما، به خصوص زندگی کاری و اجتماعی تان تأثیر منفی می گذارد.
• کشیدن مو یا ریزش مو که هیچ دلیل مشخص دیگری مانند (مانند اختلال یا مشکل پوستی) یا بیماری روانی ندارد.
• چندین بار سعی کنید این رفتار را متوقف کنید یا آن را کمتر انجام دهید.
• کشیدن مو به دلیل بیماری روانی دیگری اتفاق نمی‌افتد. نمونه‌ای از این مورد در بدشکلی بدن است، که در آن کشیدن مو اتفاق می‌افتد زیرا فرد معتقد است مشکلی در ظاهرش وجود دارد و سعی می‌کند آن را برطرف کند.

چه چیزی باعث تریکوتیلومانیا یا اختلال در کشیدن مو می‌شود؟

در حالیکه کارشناسان گمان می‌کنند چندین عامل ممکن است منجر به تریکوتیلومانیا شود، هیچ دلیل مشخصی برای این وضعیت وجود ندارد. برخی از عوامل احتمالی که ممکن است منجر به بروز اختلال کندن مو شوند، عبارتند از:

• ژنتیک.اختلال کشیدن مو ممکن است به دلیل جهش های DNA خاص اتفاق بیفتد. اما هنوز این موضوع به طور کامل تایید نشده است.
• تغییرات در ساختار مغز یا شیمی.افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب تغییراتی در نواحی خاصی از مغز خود یا تفاوت هایی در شیمی مغزشان دارند و به نظر می رسد اختلال کشیدن مو به این تغییرات بستگی داشته باشد.
• مکانیسم مقابله‌ای.بسیاری از افراد مبتلا به اختلال کندن مو می گویند پس از یک دوره استرس زا در زندگی خود به این اختلال مبتلا شده اند. برخی دیگر توصیف می کنند که شروع آن به دلیل بی حوصلگی بوده و کشیدن موهایشان به مرور زمان به یک عادت تبدیل شده است.
• شرایط سلامت روانی متعددی وجود دارد که احتمال ابتلای فرد به همراه تریکوتیلومانیا بسیار بیشتر است. اینها می‌توانند به عنوان شرایط جداگانه یا به دلیل تریکوتیلومانیا (به ویژه اضطراب و افسردگی) رخ دهند. این شامل:
• OCD (اختلال وسواسی‌ جبری)
• اختلال افسردگی اساسی
• اختلالات اضطرابی
• اختلالات مصرف مواد (الکل و مواد مخدر).

آیا اختلال تریکوتیلومانیا مسری است؟

خیر، تریکوتیلومانیا مسری نیست و نمی‌تواند به دیگران سرایت کند. در حالیکه برخی از کارشناسان گمان می‌کنند ممکن است این چیزی باشد که می‌توانید از والدین خود به ارث ببرید، ولی تحقیقات بیشتری برای تأیید آن ضروری است.

تریکوتیلومانیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص تریکوتیلومانیا شامل ترکیبی از یک معاینه فیزیکی است که در آن پزشک شما به دنبال علائم قابل مشاهده این بیماری است. آنها همچنین درباره سابقه سلامتی، شرایط فعلی و هر چیز دیگری که ممکن است به یک مشکل پزشکی مرتبط باشد، سؤالاتی می‌پرسند.

تریکوتیلومانیا یک بیماری نسبتاً ساده برای تشخیص است، اما افراد مبتلا به این بیماری اغلب از شرم یا خجالت آن را پنهان می‌کنند. این امر می‌تواند تشخیص این بیماری را برای پزشک شما صرفاً بر اساس سؤال کردن دشوارتر کند. به همین دلیل است که یک نوع خاص از آزمایش پوست نیز ممکن است کمک کند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص تریکوتیلومانیا انجام خواهد شد؟

در برخی موارد، “بیوپسی پانچ” (که در آن پزشک شما نمونه پوست را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی می‌گیرد) برای تایید تشخیص تریکوتیلومانیا ضروری است. این آزمایش همچنین می‌تواند سایر بیماری‌های پوستی را که ممکن است علت واقعی ریزش مو یا کشیدن مو باشد، رد کند.

در مواردی که پزشک شما مشکوک به انسداد موهای بلعیده شده باشد، ممکن است تحت آزمایش های تشخیصی دیگری نیز قرار بگیرید. اینها شامل آزمایش‌های تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن، آزمایش خون برای کم خونی و موارد دیگر است.

آیا اختلال کشیدن مو نیاز به درمان دارد؟

درمان اختلال کندن مو اغلب شامل روان درمانی، دارو یا ترکیبی از هر دوی آنها است. تحقیقات نشان می دهد که برخی از داروها برای سایر شرایط سلامت روان ممکن است به تریکوتیلومانیا کمک کنند، اما قبل از اینکه هر دارویی به عنوان گزینه درمانی استاندارد تبدیل شود، تحقیقات بیشتری باید بر روی آن انجام شود.

چه داروها و درمان‌هایی  در مواجهه با تریکوتیلومانیا استفاده می‌شود؟

دارو به تنهایی اغلب برای درمان تریکوتیلومانیا کافی نیست. پزشکان ممکن است از ترکیبی از داروها، تکنیک‌های درمانی یا هر دو استفاده کنند.

داروها

داروهایی که ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی، تریکوتیلومانیا را درمان کنند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی.مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (که معمولاً به آنها SSRI گفته می‌شود) و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای گاهی می‌توانند به کاهش تکانه کشیدن مو کمک کنند.
• داروهای ضد روان پریشی.این داروها تعادل شیمیایی مغز را بهبود می بخشند. آنها در واقع بسیاری از بیماری ها، از جمله زوال عقل، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی را درمان می کنند .
• داروهای ضد تشنج.این داروها معمولاً به درمان تشنج و سایر اختلالاتی که بر حرکات عضلانی تأثیر می‌گذارند کمک می‌کنند، اما می‌توانند در تسکین علائم کشیدن مو تاثیر مثبتی داشته باشند.

روان‌درمانی

روش‌های درمانی که ممکن است به درمان تریکوتیلومانیا کمک کند عبارتند از:

• درمان معکوس عادت.این روش به شما کمک می کند تا رفتارها و الگوهای فعالیت خودتان را بیشتر بشناسید و با آگاهی بیشتری بتوانید عادت هایی مانند کشیدن مو را کنار بگذارید. این روش بهترین شانس موفقیت را از هر گزینه درمانی برای تریکوتیلومانیا دارد.
• سایر درمان های مرتبط با تریکوتیلومانیا.افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا با ریزش مو یا اسکار ممکن است نیاز به مراجعه به سایر متخصصین پزشکی داشته باشند. در برخی موارد، متخصص پوست می تواند به درمان مشکلات یا آسیب های پوستی مرتبط کمک کند. جراحان پلاستیک و ترمیمی نیز ممکن است به پیوند پوست برای نواحی آسیب دیده بدن شما کمک کنند. حتی مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک در مواردی که اختلال کشیدن مو مربوط به بیماری روانی باشد می تواند موثر باشد.

چگونه می‌توانیم از این وضعیت پیشگیری کنیم؟

تریکوتیلومانیا یک وضعیت سلامت روان است، به این معنی که قابل پیشگیری نیست. همچنین هیچ راه شناخته شده‌ای برای کاهش خطر ابتلا به آن وجود ندارد.

اگر این شرایط را داشته باشم چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟

تریکوتیلومانیا معمولاً خطری برای سلامت جسمانی شما نیست (به جز در موارد نادر، به خصوص زمانی که فرد دچار انسداد دستگاه گوارش از موهایی که بلعیده شده باشد). با این حال، می‌تواند برای سلامت روان و کیفیت زندگی شما بسیار مخرب و مضر باشد.

از آنجا که افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب از این وضعیت احساس شرم یا خجالت می‌کنند، اکثر آنها از درمان اجتناب می‌کنند. کسانی که از درمان اجتناب می‌کنند یا آن را به تعویق می‌اندازند، به احتمال زیاد به مشکلاتی مانند ریزش موی دائمی، جای زخم و مشکلات شدیدتر سلامت روان مبتلا می‌شوند.

به طور کلی، پزشکان و متخصصان بهداشت و روان موارد زیر را توصیه می‌کنند:

1. در مورد آنچه تجربه می‌کنید صادق باشید. تریکوتیلومانیا یک وضعیت پزشکی است که بر ذهن و رفتار شما تأثیر می گذارد. دقیقاً مانند اینکه برای شکستگی استخوان یا عفونت گوش به یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مراجعه می کنید، برای شرایط سلامت روان مانند تریکوتیلومانیا نیز باید به یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید. آنها می توانند به درمان بیماری شما کمک کنند و به شما کمک کنند تا با هر گونه احساسات منفی که در ارتباط با آن با آن مواجه هستید مقابله کنید.
2. پزشکان و متخصصان مراجعه کنید. این امر به ویژه برای جلسات درمانی و سایر بازدیدهای مربوط به سلامت روان مهم است.
3. در صورت تجویز داروها را طبق دستور مصرف کنید. داروها اغلب می‌توانند به کاهش شدت یا اغلب تمایل به کشیدن موهایتان کمک کنند.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنیم؟

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا که موهای خود را می بلعند در معرض خطر بیشتری برای انسداد در دستگاه گوارش خود هستند. این انسدادها اغلب باعث عوارض شدید یا حتی تهدیدکننده زندگی می‌شوند. علائم زیر احتمالاً همراه با انسداد هستند و به این معنی است که باید با پزشک خود تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید:

• تغییر رنگ مدفوع (مدفوع) به سبز تیره یا سیاه.
• تهوع و استفراغ.
• کاهش وزن غیر قابل توضیح یا غیرمنتظره.
• اسهال یا یبوست.
• درد یا ناراحتی شکم.

یادداشتی از کلینیک آریاز در خصوص تریکوتیلومانیا

تریکوتیلومانیا یا کشیدن مو می‌تواند تاثیر شدیدی بر سلامت روان شما داشته باشد. افراد مبتلا به این بیماری اغلب به خاطر آن احساس شرم، خجالت یا گناه می‌کنند. اگر تریکوتیلومانیا دارید یا کسی را می‌شناسید که این بیماری را دارد، مهم است به خاطر داشته باشید که این یک وضعیت پزشکی است و کنترل یا توقف کشیدن مو به تنهایی بسیار دشوار است. اما با درمان، می‌توان تعداد دفعات کشیدن موهای خود را محدود کرد یا کشیدن آن را متوقف کرد. این می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی متعادلی را داشته باشید و احساس اضطرب یا شرم نکنید، بنابراین می‌توانید روی چیزهایی تمرکز کنید که برای شما مهم هستند.

ما در مرکز تخصصی روان‌شناختی آریاز همراه شما هستیم تا تعادل و آرامش را به زندگی خود بازگردانید.

نیلوفر علی بیگی

منابع:

Cleveland Clinic medical. (March 22, 2022). Trichotillomania. Taken from the link: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9880-trichotillomania