آیا خشمتان پوششی برای شرم است؟
نویسنده: آندریا برندت
اگر خیلی زود از کوره در میروید، اگر فریاد میکشید یا در را محکم به هم میکوبید، ممکن است مشکل شما در واقع خشمتان نباشد. مشکلی که ممکن است در حقیقت شما را آزار دهد چیزی است که در پس خشمتان پنهان شده است: شرم. خشم برای بسیاری از ما پوششی است برای شرم.
شرم هیجانی نیست که درباره آن در جامعه زیاد صحبت شود. کلاسهایی برای مدیریت شرم وجود ندارد، اغلب با احساس گناه اشتباه گرفته میشود و هیجانی نیست که فعالانه آن را برای احساس کردن انتخاب کنیم. ما نمایشهای کمدی را تماشا میکنیم چون از خندیدن لذت میبریم و فیلمهای درام را میبینیم چون گریه کردن موجب تسکین میشود، اما تا به حال دیدهاید کسی بگوید “امشب حال و هوای این را دارم که چیزی تماشا کنم که مرا شرمگین کند”؟
شرم “احساس دردناک تحقیر یا پریشانیای است که در اثر آگاهی از رفتار نادرست یا احمقانه ناشی میشود” (دیکشنری آکسفورد). تفاوت بین شرم و احساس گناه به خوبی توسط جان برادشاو، یکی از نویسندگان محبوبم، جمعبندی شده است: ” احساس گناه میگوید من مرتکب کاری نادرست شدهام؛ شرم میگوید در من اشکالی وجود دارد. احساس گناه میگوید من اشتباهی کردهام؛ شرم میگوید من خودم یک اشتباهم. احساس گناه میگوید کاری که انجام دادم خوب نبود؛ شرم میگوید من خوب نیستم”.
شرم هیجانی است که میتواند دیگر هیجانات ما را در قید و بند خود در آورد. شما میتوانید همزمان با احساس شرم دستخوش احساس خوشی، غم، ترس، انزجار و خشم شوید. اما ما در اینجا تنها به صحبت در مورد ترکیب شرم و خشم خواهیم پرداخت.
بسیاری از ما احساس نهانی شرم را برای سالها با خود حمل میکنیم. آنچه ما در گذشته انجام دادهایم – یا آنچه بر ما گذشته است – ما را به تصرف خود در میآورد. شرم میتواند ماشهچکان عمده خشم باشد زیرا وقتی ما متحمل شرم هستیم گرایش داریم تا در برابر انتقاد، حتی اگر بازخوردی ملایم باشد، به صورت دفاعی واکنش نشان دهیم. ما از خشم، همان گونه که شعبدهبازها از کلکهایشان به منظور فریب دادن ما بهره میبرند، برای منحرف کردن توجهمان از احساسات دردناک و نهانی استفاده میکنیم.
اگر گمان میکنید تجربهای شبیه به آنچه گفته شد دارید، سه راه برای مقابله با خشمی که نقش پوششی برای احساسات شرم عمیقتر را ایفا میکند وجود دارد. اینها روشهایی هستند که من سالها به عنوان درمانگر مدیریت خشم به کار بردهام.
1. تنفس بهشیارانه
وقتی از خشم به عنوان پوششی برای شرم استفاده کنید ممکن است رهایی از این خشم نسبت به دیگران دشوار باشد. اگرچه فریاد زدن، پرتاب کردن اشیا و کوبیدن در میتواند باعث شود که احساس کنیم خشممان تسکین یافته و به طرز موفقیتآمیزی شرم را پنهان کردهایم، این تسکین موقتی است و برای اطرافیانمان مشکلآفرین است. تنفس بهشیار – تنفس آرامِ عمدی در حین بودن در حال و تمرکز بر حسهای بدنی – میتواند به ما در نشستن با احساساتمان به مدتی که برای فرایند برملا کردن شرم پنهانمان کافی باشد کمک کند. آنچه در گذشته روی داده است و به طرزی متمادی برای ما درد به ارمغان آورده است نیازمند آن است که درمان شود، اما اگر همواره با خشم پوشیده شود این درمان صورت نمیپذیرد.
2. بخشیدن خویشتن
اگر به احساساتمان به نحوی بهشیارانه نپردازیم و بخواهیم به بخشیدن خویشتن عمل کنیم ممکن است برای همیشه در تلهی خشم و شرم بمانیم. ما انتظار بهترین را از خودمان داریم و میخواهیم در هر کاری که میکنیم عالی باشیم، این موجب میشود که وقتی عملی از ما سر میزند که میدانیم اشتباه یا احمقانه است احساس شرمندگی کنیم. بخشش خویشتن نیازمند اتخاذ دیدگاهی نو است – اینکه زندگی مجالی برای یادگیری است و کمال حقیقی در ارتقای خویشتن است نه در اجتناب از اشتباهات. تنبیه خودمان ما را در بندِ غل و زنجیر گذشته در میآورد.
3. بیان داستانتان
بسیاری از ما هیچگاه تجارب دردناکمان را بیان نمیکنیم. در عوض، شرم را به عنوان رازی مذموم پنهان میکنیم. اگر شخصی که غمخوارمان باشد را برای به اشتراک گذاشتن داستانمان پیدا کنیم – کسی که در کنار او احساس امنیت میکنیم و به صورتی غیرقضاوتگرانه بدون اینکه بخواهد ما را اصلاح کند به ما گوش میدهد – میتوانیم شرممان را برملا کرده و تسکین پیدا کنیم. برای گفتن داستانتان نیازمند این هستید که جزئیات آنچه رخ داد؛ احساسی که داشتید و احساسی که اکنون دارید؛ آنچه احساس میکنید انجام دادید تا شرایط را بهتر کنید؛ و انتخابهایی که کردید و در آن زمان به نظرتان ثمربخش میرسیدند را توصیف کنید. در نهایت هنگامی که مسائلتان را به اشتراک گذاشتید فرد مورد اعتماد شما بهتر است با لحنی موقر عبارتهایی که به دنبال میآیند را بگوید:
• بخاطر به اشتراک گذاشتن تجاربت از تو ممنونم
• بخاطر رنجی که بردهای متأسفم
• من در هر صورت تو را دوست دارم و میپذیرم
هنگامی که از خشم برای پوشاندن شرم استفاده میکنیم تکنیکهای مدیریت خشم سنتی به کار نخواهد آمد. تا ده شمردن و مشت کوبیدن به بالش نمیتواند جراحتهای هیجانی عمیق ما را درمان کند. موثرترین راه مدیریت خشمی که پوششی برای شرم است، برملا کردن بهشیارانه شرم، تمرین بخشش خویشتن و گفتن داستانمان است.
خانواده ها و سختی های اعتیاد
ما نمیتوانیم اینگونه ادامه دهیم که انگ اعتیاد ،خانوادهها را از درمان باز دارد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری…