تحقیر شدن در رابطه توسط همسر تحقیرگر

تحقیرشدن در رابطه یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی است که ممکن است برای هر فردی رخ دهد. وقتی ما با کسی وارد رابطه می‌شویم، آخرین چیزی که تصور می‌کنیم این است که او بخواهد با ما طوری حرف بزند یا رفتار کند که احساس کنیم بی‌ارزشیم. بااین‌حال گاهی این اتفاق می‌افتد. احساس تحقیر شدن در رابطه یکی از مشکلاتی است که عمیقاً روابط عاطفی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به آن آسیب می‌زند. این احساس باعث می‌شود که افراد اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و نتوانند آن طور که می‌خواهند در زندگی عمل کنند.

درک از مفهوم تحقیر شدن در رابطه

تحقیر شدن در رابطه از جمله احساسات دردناکی محسوب می‌شود که فرد در طی زندگی خود ممکن است تجربه ‌نماید. احساس حقارت یکی از خطرات و آفات‌های جدی در روابط عاطفی، به ویژه روابط عاشقانه تلقی می‌گردد. از سوی دیگر، تحقیر و توهین در روابط، علی الخصوص روابط زناشویی تبعات و آسیب‌های جبران‌ناپذیری را با خود به دنبال داشته تا جایی که حتی ممکن است تاب و توانایی ادامه دادن و پیش بردن زندگی زناشویی را از طرفین سلب نماید.

از سویی، تحقیر به معنای داشتن رفتار برتر از دیگران است. وقتی فردی رفتاری تحقیرآمیز دارد، به گونه‌ای رفتار می‌کند که نشان می‌دهد از شما بهتر است. آنها همچنین ممکن است از لحن تحقیرآمیز استفاده کنند که باعث رنجش در شریک عاطفی می‌شود. یکی از مصادیق رفتار تحقیر آمیز، تکبر است. همچنین، آنها فکر می‌کنند که حق با آنهاست و دیگران همیشه اشتباه می‌کنند.

رفتار تحقیرآمیز در یک رابطه چیست؟

هنگامی که شخصی در یک رابطه تحقیرآمیز است، به اشکال مختلف از جمله تحقیر و توهین کلامی ظاهر می‌شود. یک فرد تحقیرکننده دائماً به همسر خود نشان می‌دهد که دیوانه یا غیرمنطقی است.

برخی افراد در روابطشان این اجازه را به خود می‌دهند که دست به تحقیر یا بی‌احترامی به دیگران بزنند. این موضوع می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. برای مثال بالاتر بودن وضعیت اقتصادی یا موقعیت اجتماعی می‌تواند یکی از دلایلی باشد که فرد خود را برتر از دیگران احساس کرده و به همین خاطر به خود اجازه دهد دیگران را تحقیر کند.

البته ضعف شخصیتی را می‌توان دلیل مهم‌تری برای این قبیل رفتارها دانست. کسانی که احساس اعتمادبه‌نفس یا عزت‌نفس حقیقی نداشته باشند، معمولاً سعی می‌کنند با تکیه بیش‌ازحد بر توانایی‌ها و همین‌طور کوچک شمردن دیگران برتری خود را به آن‌ها ثابت کنند. برخی افراد دچار اختلال شخصیتی نظیر شخصیت‌های خودشیفته نیز درست به همین خاطر دست به تحقیر دیگران می‌زنند. این افراد از مواجهه با این واقعیت که ممکن است دیگران در برخی مسائل بهتر از آن‌ها باشند به‌شدت اضطراب دارند و به همین خاطر سعی‌می‌کنند با تحقیر احساس بهتربودن کاذب را در خود ایجاد کنند.

نشانه‌های همسر تحقیرگر

۱. صحبت شما را قطع می‌کند

یکی از نشانه‌های مهم رفتار تحقیرگرانه مدام قطع‌کردن صحبت طرف مقابل است. این رفتار یعنی همسرتان برای نظر و فکر شما ارزشی قائل نیست.

قطع مکالمه، نشانه بی‌احترامی در رابطه است. ممکن است نشان‌دهنده این باشد که همسرتان سعی در کنترل شما دارد. همچنین، به این معنی است که شریک زندگی شما، شما را تحقیر می‌کند.

۲. تصور می‌کند که از شما باهوش‌تر است

یکی از مهمترین نشانه‌های افراد تحقیرگر این است که فکر می‌کنند از شریک زندگی خود باهوش‌تر هستند. وقتی آنها نشان می‌دهند که همه چیز را می‌دانند و جایی برای صحبت کردن به شما نمی‌دهند، به راحتی می‌توانید این نگرش را تشخیص دهید. همچنین هیچ تلاشی برای پنهان کردن این رفتار برتری بودن حتی در بین غریبه‌ها یا دیگران نمی‌کنند و ترسی از این ندارد که در موقعیت‌های مختلف نشان دهد از شما باهوش‌تر است.

۳. همدل نیست

یک فرد تحقیرگر نمی‌تواند با شریک زندگی خود همدردی کند. آنها احساسات و افکار شریک زندگی خود را درک نمی‌کنند. گاهی اوقات، ممکن است از نظر عاطفی احساس ضعف کنید و نیاز به شانه‌ای برای گریه کردن داشته باشید.

متأسفانه، اگر با یک فرد تحقیرگر قرار ملاقات می‌گذارید، آنها به شما می‌گویند که شجاع باشید و آرام باشید، زیرا این مسئله مهمی نیست. حتی ممکن است به شما بگویند که به دلیل احساساتی بودن در مورد یک موضوع، فردی ضعیف هستید.

فرد تحقیرگر نمی‌تواند همدل مناسبی برای شما باشد. وقتی پس از مواجهه با مشکلی مهم به سراغ او می‌روید تا کمی همدلی دریافت کنید، او شما را بابت این کار سرزنش می‌کند.

۴. فاقد هوش هیجانی و عاطفی هستند

یک فرد تحقیرگر نمی‌تواند احساسات خود یا دیگران را درک کند. آنها گاهی اوقات از چرایی رفتار خود یا برداشت دیگران از رفتار خود بی‌اطلاع هستند. در بیشتر موارد، آنها توهین به دیگران را با دلایل غیرمنطقی توجیه می‌کنند.

فرد تحقیرگر به دلیل کمبود هوش هیجانی و عاطفی، نمی‌تواند احساسات دیگران را بپذیرد چراکه تنها به احساسات خود توجه دارد.

۵. به شما می‌گوید که برای او کافی نیستید

نگرش تحقیرآمیز دیگری که ممکن است در شریک زندگی خود مشاهده کرده باشید این است که آنها همیشه می‌گویند شما کامل نیستید. در واقع، هیچ کس کامل نیست، اما نقص‌های ما چیزی است که ما را انسان و کامل می‌داند.

به عنوان مثال، نمونه‌هایی از رفتار تحقیرآمیز ممکن است شامل این باشد که به شما بگوید چه لباسی بپوشید، چه چیزهایی بخورید، چطور صحبت کنید یا به شیوه‌ای خاص راه بروید. هرکاری که انجام می‌دهید برای او قابل قبول نیست و ممکن است خودتان را در جلب رضایت آنها از دست بدهید.

درست است که هیچ‌کس کامل نیست، اما اگر فردی بخواهد مرتب ناکامل‌بودن و ضعف‌ها را به شما یادآوری کند، نشانه رفتار تحقیرآمیز او با شماست.

۶. خود را کامل می‌داند

یکی از مشکلات رایج افراد تحقیرگر این است که فکر می‌کنند افرادی بسیار کامل هستند و همه را در این معیار نگه می‌دارند. آنها اغلب فهرستی از قوانین و مقرراتی دارند که معتقدند مردم باید از آنها پیروی کنند. حتی قوانین ایالتی یا عمومی که با قوانین آنها همخوانی ندارد، از دید آنها غیر استاندارد تلقی می‌شوند.

برای آنها جایی برای اشتباه وجود ندارد. اشتباهات، شما را ضعیف می‌کند. آنها معتقدند که همه باید باهوش، کامل و دانا باشند. از دیدگاه آنها هر چیزی که کمتر از حد باشد فردی حقیر است.

او شما را ناکافی اما خود را کامل و کافی می‌بیند. همسر تحقیرگر تصور می‌کند که خودش فرد کاملی است و بقیه، از جمله شما، باید از دستورات و روش او پیروی کنند.

۷. با دیگران تحقیرآمیز رفتار می‌کند

یک فرد تحقیرگر با دیگران رفتار ناخوشایندی دارد. آنها احساس می‌کنند که افراد مطمئناً پایین‌تر از آنها هستند و سزاوار هیچ قدردانی یا افتخاری نیستند. به همین دلیل برخوردی تحقیرآمیز با آنها دارد. اگر شما اعتراضی کنید، او احتمالا دلیلی غیرمنطقی مانند پرداخت دستمزد را بهانه رفتار نامناسب خود خواهد کرد.

۸. شما و دیگران را قضاوت می‌کند

یکی دیگر از نشانه‌های رایج افراد تحقیرگر این است که آنها قضاوت‌کننده هستند. همسر تحقیرگر تنها نیاز به شنیدن داستانی از جانب خود برای قضاوت یک موضوع دارد. در برخی موقعیت‌ها، این افراد شریک زندگی خود را به خاطر مسائلی که کنترلی روی آنها ندارند، سرزنش می‌کنند. گوش او به آنچه شما یا دیگران می‌گویید بدهکار نیست. او شاید شما یا دیگری را در موقعیتی که هیچ‌کس مقصر نیست، مقصر بداند و از این دم بزند که چطور اگر خودش بود می‌توانست بهتر اوضاع را مدیریت کند.

۹. دستاوردها و موفقیت‌های شما را دست‌کم می‌گیرد و کوچک می‌شمارند

وقتی در زندگی دستاوردی کسب می‌کنید، شایسته است که آن را با عزیزان خود جشن بگیرید. شریک زندگی تحقیرگر ممکن است به شما حسادت کنند یا دستاورد شما را کوچک شمارد. به عنوان مثال، اگر در محل کار برنده جایزه «کارمند ماه» شوید، ممکن است شریک زندگی‌تان بگوید که این موضوع خیلی مهم نیست.

بنابراین ممکن است با دست‌‌کم‌گرفتن و ناچیزشمردن دستاورد شما و برخوردی سرد بکوشد از اهمیت آن بکاهد.

۱۰. بدون پرسیدن نظر شما تصمیم می‌گیرد

از آنجا که فرد تحقیرگر خود را برتر و باهوش‌تر از شما می‌داند، در تصمیم‌گیری‌ها وزنی برای نظر شما قائل نیست. او بسیاری از تصمیماتی را که باید مشترک گرفته شوند، بدون اطلاع شما یا با بی‌توجهی به نظرتان می‌گیرد.

۱۱. درباره هر موضوعی مشاوره ناخواسته می‌دهد

گاهی اوقات تنها چیزی که شما نیاز دارید، گوشی برای شنیدن و همدلی است. اما همسر تحقیرگر مایل است به‌جای این کارها، به‌سرعت راهکارهای خود را به شما تحمیل کند. از سوی دیگر این فرد چون خودش را همه‌چیزدان می‌بیند، درباره هر مسئله‌ای نظر می‌دهد.

۱۲. به شما طعنه می‌زند و شما را به بازی می‌گیرد

طعنه‌زدن هنگام صحبت‌کردن با شما یا درباره شما در کنار رفتارهای سخره‌آمیز، از دیگر نشانه‌های رفتار تحقیرگرانه است.

1۳. مغرور هستند

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های افراد تحقیرگر، تکبر و غرور است. آنها فکر می‌کنند از همه برتر و بهتر هستند. آنها اهمیتی نمی‌دهند که دیگران چه می‌خواهند، همچنین خود را تنها و دانای کُل می‌دانند و به احساسات دیگران بی‌اعتنایی می‌کنند.

پیامدهای رفتارهای تحقیرآمیز شریک عاطفی

رفتارهای تحقیرآمیز همسر ممکن است تأثیری منفی بر سلامت روان شما داشته باشد مانند کاهش عزت نفس و اعتمادبه‌نفس، پرهیز از گفت‌وگو با همسر برای فرار از این رفتارها و گرفتارشدن در رابطه‌ای آسیب‌زا پیامد این‌گونه رفتارها هستند.

چرا همسرم رفتار تحقیرآمیز دارد؟

طبق تحقیقات، کسانی که به اختلال شخصیت خودشیفته دچار هستند، در رفتار با دیگران برخوردهای تحقیرآمیز دارند. همچنین کسانی که احساس ناامنی عمیق درونی دارند یا در رابطه کنترل‌گر هستند و می‌ترسند که آسیب‌پذیر به نظر برسند، چنین رفتارهایی با شریک زندگی خود دارند.

ممکن است همسر تحقیرگر اصلا نداند که رفتارش نامناسب و تحقیرآمیز است. به‌هرحال این بی‌خبری از شدت آسیب‌های چنین رفتارهایی کم نمی‌کند.

با همسر تحقیرگر خود چطور برخورد کنیم؟

اگر شما هم تجربه چنین رابطه‌ای را دارید، شاید بخواهید برای پرهیز از تحریک طرف مقابل به چنین رفتارهایی از گفت‌وگو و مواجهه با مسئله پرهیز کنید. این کار اشتباه است، زیرا ماندن در این رابطه به سلامت روان شما آسیب می‌زند. در عوض بهتر است توصیه‌هایی را امتحان کنید که در ادامه مطرح کرده‌ایم.

۱. با همسر تحقیرگر مقابله کنید

منظور از مقابله این نیست که شما هم مانند او شروع به تحقیر متقابل کنید یا دعوا راه بیندازید. این کار شما را وارد دور باطلی ویرانگر می‌کند. منظور از مقابله اشاره مستقیم به رفتار تحقیرآمیز و درخواست محترمانه و همراه با آرامش برای توقف چنین رفتاری است. مثلا فرض کنید همسرتان درآمد کمتر شغل شما را بهانه‌ای برای تحقیرتان کرده است. در صورت بروز این مسئله، شفاف اعلام کنید که از این حرف او ناراحت شده‌اید. بگویید که من شغلم را دوست دارم، هرچند درآمدش کمتر از شغل توست. از او بخواهید که دیگر در این باره حرفی ناراحت‌کننده نزند.

۲. از همسرتان بخواهید که دلیل رفتار تحقیرآمیزش را توضیح دهد

همان طور که گفتیم، برخی افراد اصلا درکی از اینکه کلام و رفتارشان تحقیرآمیز است ندارند. بنابراین با به‌چالش‌کشیدن همسرتان و درخواست از او برای اینکه بگوید چرا چنین کاری انجام می‌دهد، می‌تواند به شناخت نقاط ضعف شریک زندگی‌تان و تلاش برای بهبود رابطه منجر شود. گاهی نیز فرد بدون آنکه بداند ناخواسته چنین کاری می‌کند. در این موارد سعی کنید آرام بمانید و موضوع را با یک تذکر حل‌وفصل کنید.

۳. به زوج‌درمانگر مراجعه کنید

اگر همسرتان به دلایلی مانند اختلالات روانی یا مشکلات حل‌نشده عاطفی با شما رفتاری تحقیر‌آمیز دارد، می‌توانید به زوج‌درمانگر مراجعه کنید. درمانگر که فردی بی‌طرف در دعوای بین شماست، می‌تواند روش‌های سالم مقابله با این شرایط را به هر دوی شما آموزش دهد و مشکلات پنهان در رابطه را برای حل‌وفصل نشان دهد.

اگر هرکدام از شما حاضر به شنیدن و مسئولیت‌پذیری باشید، اغلب شیوه‌های درمانی مؤثرند و رابطه بهبود می‌یابد.

۴. از سلامت روان خود مراقبت کنید

هم‌زمان که راهکارهای گفته‌شده را دنبال می‌کنید، باید بدانید که این مسئله شاید یک‌شبه حل نشود، بنابراین لازم است تا از سلامت روان خود مراقبت کنید. وقت‌گذراندن با دوستان و کسانی که به شما احساس ارزشمندی می‌دهند در کنار یادگیری فنون خودمراقبتی می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.

نیلوفر علی بیگی

منابع:

Smith, S. (17 Jan, 2023). 15 Signs of a Condescending Person and How to Deal With Them. Taken from the link: https://www.marriage.com/advice/relationship/signs-of-a-condescending-person/

Fleming, L. (May 02, 2023). How to Deal With a Condescending Partner. Taken from the link: https://www.verywellmind.com/how-do-you-deal-with-a-partner-who-is-condescending-7484593