وحشت شبانه

وحشت شبانه یک اختلال خواب است که در آن فرد با حالتی وحشت زده به سرعت از خواب بیدار می شود. وحشت شبانه یک مسئله رایج در کودکان و حتی در بزرگسالان است. مقابله با ترس‌های شبانه می‌تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص برای بچه‌ها، بنابراین حمایت والدین بسیار مهم است. وحشت های شبانه معمولاً در نیمه اول شب اتفاق می افتد. همچنین، وحشت شبانه در پسران پیش از نوجوانی شایع‌تر است، اگرچه در کودکان سه تا پنج ساله نسبتاً شایع است.

وحشت‌ شبانه چیست؟

وحشت شبانه یا وحشت خواب، نوعی از پاراسومنیا است که عمدتاً کودکان پیش دبستانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پاراسومنیا اختلالات خوابی است که در آن فرد قبل از شروع خواب، هنگام خواب یا پس از بیدار شدن، رفتارهای غیرعادی را تجربه می کند. در حالی که پاراسومنیا می تواند در هر مرحله از خواب رخ دهد، وحشت شبانه معمولاً در طول خواب حرکت غیرسریع چشم (NREM) رخ می دهد. این حالت برانگیختگی نامیده می شود، انتقال بین خواب و بیداری.

در طول یک وحشت شبانه چه اتفاقی می‌افتد؟

در وحشت شبانه، رفتار کودک می‌تواند در طول یک قسمت وحشت شبانه بسیار نمایشی باشد. آنها ممکن است فریاد بزنند و حرکات شدیدی از خود نشان دهند در حالی که کاملا از محیط اطراف خود بی خبرند. وحشت شبانه اغلب با تب، کمبود خواب یا دوره‌های تنش عاطفی، استرس یا تنش ایجاد می‌شود. وحشت‌های شبانه مانند کابوس هستند، با این تفاوت که کابوس‌ها معمولاً در هنگام خواب با حرکات سریع چشم (REM) رخ می دهند و بیشتر در اوایل صبح رخ می دهند.

اپیزودها معمولاً در 3 تا 4 ساعت اولیه شب رخ می دهند. آنها معمولاً 10 تا 20 دقیقه طول می کشند اما می توانند تا 90 دقیقه ادامه داشته باشند. پس از این اپیزود، کودک به سرعت دوباره به خواب می رود. بیشتر کودکان تجربه یک وحشت شبانه را به خاطر نمی آورند.

ویژگی‌های رایج و علائم وحشت شبانه

• افزایش ضربان قلب
• افزایش تعداد تنفس
• تعریق
• مردمک‌های گشاد شده
• شب ادراری
• بیدار شدن ناگهانی از خواب
• ترس یا وحشت مداوم که در شب رخ می دهد
• جیغ زدن
• گیجی
• هیچ به یاد خواب‌های بد یا کابوس نیست
• قادر به بیدار شدن کامل نیست

بیدار کردن کودک در میان یک قسمت از وحشت شبانه می تواند بسیار چالش برانگیز باشد. کودکانی که وحشت های شبانه را تجربه می کنند به محرک های بیرونی واکنش نشان نمی دهند و باعث می شود نتوانند کسی را که سعی دارد به آنها آرامش دهد بشنوند.

وحشت شبانه در مقابل کابوس

اگرچه ممکن است وحشت شبانه و کابوس شبیه به نظر برسند، ولی کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه از یکدیگر متمایز هستند. کابوس‌ها رویاهای واضح و ناراحت کننده‌ای هستند که در هنگام خواب اتفاق می‌افتند. آنها اغلب شامل احساسات منفی مانند ترس و اضطراب می شوند و می توانند منجر به بیدار شدن شوند. برخلاف وحشت شبانه، افرادی که کابوس می‌بینند می توانند محتوای خواب را به خاطر بسپارند.

تفاوت های اصلی بین کابوس ها و وحشت های شبانه را در زیر مشاهده کنید:

• وحشت شبانه

در درجه اول کودکان را مبتلا می‌کند، به ندرت بزرگسالان را مبتلا می‌کند یعنی با افزایش سن این مسئله کم‌رنگ می‌شود

علائم عبارتند از جیغ زدن، فریاد زدن و پریدن از رختخواب

فرد قادر به بیدار شدن نیست و قسمت را به خاطر نمی آورد.

در یک سوم اول شب اتفاق می افتد.

• کابوس ها

در کودکان شایع است اما در هر سنی ممکن است رخ دهد

این شامل احساس شدید ترس یا اضطراب است

ممکن است فرد از خواب بیدار شود و رویا را به خاطر بیاورد.

در اواخر شب رخ می دهد.

علل وحشت شبانه

دانشمندان هنوز دلایل دقیق وحشت شبانه را نمی‌دانند. مانند سایر پاراسومنیاها، وحشت شبانه زمانی اتفاق می‌افتد که مرزهای بین مراحل خواب تار شود.

مانند سایر پاراسومنیاها، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه وحشت شبانه دارای یک جزء ژنتیکی است و احتمال بروز آن در افرادی که سابقه خانوادگی پاراسومنیا دارند بیشتر است. این مطالعه همچنین نشان داد که وقتی هر دو والدین وحشت شبانه داشتند، احتمال اینکه فرزندانشان به وحشت شبانه دچار شوند تا 60 درصد افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، افرادی که دارای سایر اختلالات خواب مانند آسم شبانه، آپنه انسدادی خواب، سندرم پای بیقرار، یا رفلاکس معده هستند، به طور فزاینده ای در افراد مبتلا به وحشت شبانه شناخته می‌شوند.

در حالی که شرایطی که در بالا توضیح داده شد می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به پاراسومنیا کند، تعدادی از عوامل نشان داده شده است که آنها را تحریک می‌کند:

• تب
• کم خوابی
• اضطراب جدایی در کودکان
• دوره های پریشانی عاطفی یا تعارض
• اختلال در برنامه خواب
• داروهای خاص
• استفاده و سوء مصرف الکل
• سردردهای میگرنی
• آسیب سر

چه کسی وحشت شبانه دارد؟

تقریباً 1 تا 6.5 درصد از کودکان وحشت‌های شبانه را تجربه می‌کنند که بیشتر این حوادث بین 4 تا 12 سالگی اتفاق می‌افتد. خوشبختانه، این دوره ها قبل از بلوغ خود به خود برطرف می‌شوند. وحشت شبانه در دوران نوجوانی و بزرگسالی بسیار کمتر است. حدود 2.2 درصد از بزرگسالان گزارش کرده اند که آن را تجربه کرده اند. در میان کودکان، وحشت شبانه در پسران بیشتر از دختران است، در حالی که در بزرگسالان، این وضعیت هر دو جنس را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می دهد.

درواقع وحشت شبانه می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما در کودکان خردسال بسیار شایع تر از نوجوانان یا بزرگسالان است.

1. وحشت های شبانه در کودکان

شایع ترین سنی که در آن وحشت شبانه رخ می دهد، در سنین کودکی است. اغلب، این اپیزودها زمانی ظاهر می شوند که کودک بین 4 تا 12 سال سن دارد و در نوجوانی یا بلوغ خود به خود برطرف می شود. با این حال، یک مطالعه اخیر نشان داد که شایع‌ترین سن برای وحشت شبانه 1.5 سالگی است که تا 35 درصد از کودکان در این سن این دوره‌ها را داشتند. برخی از کودکان ممکن است به ندرت آن را تجربه کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است یک تا دو قسمت در ماه داشته باشند.

2. وحشت شبانه در نوجوانان

در حالی که شواهد دقیق وجود ندارد، به نظر می رسد شیوع وحشت شبانه در کودکان بالای 12 سال کم باشد. یک مطالعه توصیف می‌کند که تنها 4 درصد از پاراسومنیاها مانند وحشت شبانه، در دوران نوجوانی نیز ادامه خواهند داشت. شروع جدید وحشت شبانه در نوجوانان ممکن است به تروما یا یک اختلال روانپزشکی مرتبط باشد.

ممکن است مشورت با پزشک برای کمک به شناسایی محرک ها یا سایر شرایط سلامتی کمک کننده کمک کند.

3. وحشت شبانه در بزرگسالان

بزرگسالان بسیار کمتر از کودکان خردسال وحشت شبانه را تجربه می کنند. 2.2٪ از بزرگسالان گزارش کرده اند که وحشت شبانه را تجربه کرده اند، و تعداد کمی از افراد بالای 65 سال (۱>٪) وحشت شبانه را توصیف می کنند.

بزرگسالانی که سابقه وحشت شبانه در دوران کودکی دارند ممکن است دچار عود این دوره‌ها شوند که ناشی از استرس، کم‌خوابی یا ایجاد یک اختلال خواب دیگر است.

محرک ها و عوامل خطر وحشت شبانه

برخی از عوامل و شرایط می توانند باعث شوند که فرد بیشتر در معرض وحشت های شبانه قرار گیرد. این شامل:

• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
• خوابیدن در محیط پر سر و صدا
• خوابیدن با مثانه پر
• سردرد
• صرع
• اختلالات خواب مانند سندرم پای بی قرار یا آپنه انسدادی خواب
• تب
• خسته بودن
• فعالیت بدنی بیش از حد
• اضطراب جدایی
• برخی داروها، مانند آرام بخش ها یا محرک ها
• کمبود خواب
• اوتیسم
• سوء مصرف الکل
• مصرف بیش از حد کافئین

پیشگیری و درمان وحشت شبانه

هیچ درمان یکسانی برای وحشت شبانه وجود ندارد. پزشک هر مورد را به صورت جداگانه ارزیابی می کند و درمان مناسب را بر اساس نیاز بیمار پیشنهاد می کند. اگر شرایط باعث ناراحتی قابل توجهی شود، ممکن است ترکیبی از درمان و تکنیک‌های مقابله ای برای کاهش دفعات اپیزودها توصیه شود. درمان بیماری های زمینه ای و اجتناب از عوامل محرک نیز ممکن است کمک کننده باشد.

افرادی که ترس های شبانه را تجربه می کنند باید عادات خواب خوب خود را حفظ کنند که عبارتند از:

• هر روز در یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید و به رختخواب بروید.
• از مصرف الکل، کافئین و غذاهای سنگین قبل از خواب اجتناب کنید.
• خوابیدن در محیطی آرام، تاریک و دنج را داشته باشید.
• اجتناب از استرس قبل از رفتن به رختخواب.
• ورزش کردن و قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول روز.
• خارج کردن وسایل الکترونیکی از اتاق خواب
• خواب کافی
• همچنین اجتناب از موقعیت هایی که ممکن است خواب را مختل کنند، مانند رفتن به رختخواب با مثانه پر می تواند مفید باشد. پزشکان ممکن است داروهای آرام بخش یا داروهای ضد افسردگی را برای مدیریت وحشت شبانه مداوم در کودکان تجویز کنند.

نکاتی برای مقابله با وحشت شبانه

کودکانی که وحشت های شبانه را تجربه می کنند به محبت و حمایت والدین خود نیاز دارند. والدین باید تا آنجا که ممکن است در مورد این بیماری بیاموزند تا اطمینان حاصل کنند که کودک در طول دوره ایمن می ماند. همیشه اطلاعات را از یک منبع معتبر مانند یک متخصص و روان‌درمان‌گر جستجو کنید. سعی نکنید کودک را در طول زمانی که این حس را تجربه می‌کند بیدار کنید. بهتر است نزدیک بمانید و مطمئن شوید که کودک زمین نمی خورد یا به خودش آسیب نمی رساند. حذف هر گونه اشیایی که به طور بالقوه می تواند باعث آسیب شود و ایمن کردن تمام درها و پنجره ها ضروری است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اکثر موارد خود به خود و بدون درمان برطرف می شوند. با این حال، توصیه می شود در حالات زیر به دنبال مشاوره پزشکی باشید:

• اپیزودها بیش از دو بار در هفته رخ می دهند.
• اپیزودها منجر به آسیب می شوند.
• وحشت شبانه همراه با راه رفتن در خواب یا صحبت در خواب رخ می دهد.
• بیمار در طول روز خواب‌آلود یا مشکلات عملکردی را تجربه می‌کند.
• اپیزودها دیرتر شروع می شوند، در نوجوانی یا بزرگسالی.

وحشت شبانه در میان کودکان کوچک نسبتاً رایج است. این قسمت‌ها واقعاً می‌توانند آنها را ناراحت کنند، اما خبر خوب این است که معمولاً با بزرگ شدن اوضاع بهتر می‌شود. تا زمانی که به سنین نوجوانی می رسند، بیشتر کودکان تمایل دارند این دوره ها را پشت سر بگذارند. در بیشتر موارد، تنها چیزی که آنها نیاز دارند محبت و حمایت والدین است، اما گاهی اوقات ممکن است مراقبت های پزشکی ضروری باشد.

نیلوفر علی بیگی

منابع:

Dias, A. (November 16, 2023). Night Terrors and How to Cope With Them. Taken from the link: https://healthnews.com/sleep/sleep-disorders/what-are-night-terrors-and-how-to-cope-with-it/