اختلال شخصیت مرزی (BPD) در دسته اختلالات شخصیتی خوشه B قرار می‌گیرد. اینها با ویژگی‌های شخصیتی مانند نمایشی، تکانشی و احساسی تعریف می‌شوند. ویژگی‌های اصلی BPD نوسانات شدید خلقی، مشکل در کنترل پاسخ‌های عاطفی و روابط ناپایدار است. افرادی که از BPD رنج می برند نیز در معرض افزایش خطر آسیب رساندن به خود و خودکشی هستند.
درک اختلال شخصیت مرزی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) احتمالاً احساس می‌کنند که در یک ترن هوایی هستند – و نه فقط به خاطر احساسات یا روابط ناپایدارشان، بلکه به دلیل احساس متزلزل بودن. تصور آنها از خود، اهداف، و حتی علایقشان ممکن است به طور مکرر به گونه‌ای تغییر کند که گیج‌کننده و نامشخص باشد.
افراد مبتلا به BPD به شدت حساس هستند. چیزهای کوچک می‌توانند باعث واکنش‌های شدید در آنها شوند و هنگامی که ناراحت می‌شوند، در آرام شدن مشکل دارند. درک اینکه چگونه این نوسانات عاطفی و ناتوانی در تسکین خود منجر به آشفتگی در روابط و رفتار تکانشی – حتی بی پروا – می‌شود، آسان است.
هنگامی که در گیر و دار احساسات شدید هستند، نمی‌توانند درست فکر کنند. ممکن است چیزهای آزاردهنده‌ای بگویند یا به شیوه‌های خطرناک یا نامناسب رفتار کنند که بعد از آن احساس گناه یا شرمندگی در آنها ایجاد کند.
شروع و شیوع اختلال شخصیت مرزی
همانند اکثر اختلال‌های شخصیت، تشخیص BPD تنها پس از رسیدن به سن 18 سالگی امکان پذیر است، یعنی زمانی که شخصیت به طور کامل رشد می‌کند. با این حال، در مورد BPD، شروع علائم را می‌توان در سال‌های نوجوانی مشاهده کرد. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که BPD را می‌توان به طور قابل اعتمادی در اوایل نوجوانی در سن 11 سالگی پیش‌بینی کرد.
معمولاً علائم BPD با افزایش سن کاهش می‌یابد و برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که این علائم در اواخر بزرگسالی بین 30 تا 40 سالگی خفیف هستند.
شیوع BPD بین جنسیت‌ها برابر نیست، زیرا زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به BPD هستند. برآوردهای بالینی نشان می‌دهد که تا 75٪ از افراد بستری شده در بیمارستان با BPD زن هستند، اما تفاوت‌های جنسیتی در جامعه بسیار کمتر است. در دوران نوجوانی، شیوع BPD برای هر دو جنس در حدود 2.6 درصد برای مردان و 3.9 درصد برای زنان گزارش شده است. توجه به این نکته ضروری است که این درصدها بر اساس سن و کشور محل اقامت متفاوت است.
علل و عوامل خطر در اختلال شخصیت مرزی
هیچ عامل واحدی وجود ندارد که باعث BPD شود. سیر این اختلال نسبت به سایر اختلالات شخصیت پایداری کمتری دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل محیطی (به ویژه رویدادهای نامطلوب زندگی) و ژنتیک هر دو در ایجاد BPD نقش دارند.
اگرچه نشانگرهای ژنتیکی شناسایی نشده‌اند ولیBPD دارای یک جزء ژنتیکی مهم است و به عنوان یک اختلال بسیار ارثی دیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که ویژگی‌های کلیدی BPD، یعنی حساسیت مفرط، اختلال در تنظیم احساسات و تکانشگری، در خانواده‌ها دیده می‌شود و می‌توان آنها را در نسل‌ها ردیابی کرد.
تحقیقات نشان داده است که ترومای دوران کودکی با خطر بالاتر ابتلا به BPD مرتبط است. تجارب تروماتیک زندگی، به ویژه در اوایل دوران کودکی، با BPD مرتبط است. برخی از نمونه‌ها شامل آزار جسمی، جنسی یا روانی، غفلت و رها شدن است. علاوه بر این، جدایی مادر، اختلالات مصرف مواد والدین، روابط خانوادگی غیرعادی و مرزهای نامناسب می‌تواند احتمال ابتلای فرد به BPD را در آینده افزایش دهد.
ادبیات معاصر همچنین نشان می‌دهد که تغییرات عملکردی و ساختاری مغز در ایجاد BPD نقش دارند. آمیگدال، که ساختاری درگیر در پردازش احساسات و حافظه است، به نظر می‌رسد در افراد مبتلا به BPD بیش از حد پاسخگو باشد. تصویربرداری ساختاری مغز نشان داده است که در مقایسه با شرکت‌کنندگان سالم، حجم آمیگدال در افراد مبتلا به BPD کمتر بود.
علائم اختلال شخصیت مرزی
مانند بسیاری از اختلالات شخصیت، BPD معمولا در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود. با این حال، برخی از نشانگرها را می‌توان در دوران نوجوانی مشاهده کرد. اعتقاد بر این است که این علائم اولیه پیش‌بینی‌کننده قوی BPD دیررس هستند:
- حساسیت بیش از حد به طرد شدن و ترس از رها شدن
- نیاز و جستجوی آشکار برای روابط انحصاری
- مشکلات تصویر بدن مانند اختلالات خوردن و بدشکلی بدن
- احساس شرم شدید
- رفتارهای عمدی خودآزاری
ویژگی اصلی BPD الگوی بی‌ثباتی و تکانشگری قابل توجه است که به شدت بر روابط بین فردی و تصویر خود تأثیر می‌گذارد. فردی که مبتلا به BPD تشخیص داده می‌شود، حداقل چندین مورد از این ویژگی‌های اساسی را نشان می‌دهد:
- اجتناب اغراق آمیز از رها شدن، چه واقعی و چه خیالی.
- الگوهای فراگیر روابط بین فردی ناپایدار (مثلاً متفاوت بودن بین افراطی‌ها مانند بت سازی و نفرت).
تکانشگری منجر به الگوهای مخرب می‌شود که باید حداقل دو مورد از موارد زیر را تحت تأثیر قرار دهد:
- سلامت مالی (به عنوان مثال، خرج کردن بیش از حد، خرید اقلام غیرقابل قیمت).
- روابط عاشقانه و جنسی زیاد.
- اختلالات مصرف مواد
- فعالیت های پرخطر (مانند رانندگی بی احتیاطی).
- روابط بین فردی شدید.
- احساس ناپایدار از خود و تصور ضعیف از خود.
- تهدیدات مکرر یا تلاش برای آسیب رساندن به خود، خودزنی یا خودکشی.
- احساس پوچی فراگیر.
- دوره‌های بی‌ثباتی عاطفی که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد (مثلاً دوره‌های شدید نارسایی یا اضطراب).
- خشم نامناسب (مثلاً دوره‌های شدید خشم، تظاهرات غیرمنطقی خلق‌وخو و دعواهای فیزیکی مکرر).
- علائم تجزیه‌ای شدید (به عنوان مثال، احساس عدم ارتباط با خود و محیط، فراموشی دوره های زمانی خاص، اطلاعات شخصی یا رویدادها، و عدم اطمینان در مورد هویت خود).
درمان اختلال شخصیت مرزی
اولین خط درمان برای BPD روان درمانی است. اگر فکر می‌کنید که شما یا عزیزتان علائم BPD را تجربه می‌کنید، با تماس با پزشک مراقبت‌های اولیه خود که شما را به روانشناس معرفی می‌کند، کمک بگیرید. درمان‌های زیادی وجود دارد، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، روان درمانی و رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT).
روانشناس یا روانپزشک شما درمانی را که برای شما مناسب‌تر است توصیه می‌کند. هیچ داروی خاصی برای BPD وجود ندارد، اما می‌توان از دارو برای درمان برخی از علائم BPD مانند افسردگی استفاده کرد. با این حال، استفاده از دارو یک درمان رایج برای BPD، به ویژه برای نوجوانان نیست. به همین دلیل فقط در موارد شدید تجویز می‌شود.
پیش آگهی برای افراد مبتلا به BPD مثبت است، به ویژه در مقایسه با سایر اختلال‌های شخصیت. شدت علائم BPD اغلب با افزایش سن کاهش می‌یابد. در برخی موارد، علائم ممکن است در حدود سن 40 سالگی به طور کامل کاهش یابد. مهمتر از همه، تعهد به درمان معمولاً منجر به مدیریت موفقیت آمیز علائم می‌شود که تأثیر کمی بر کیفیت زندگی فرد ندارد.
توجه به این نکته مهم است که شدت علائم BPD در اوایل بزرگسالی و نوجوانی شدیدتر است. با توجه به ماهیت این PD، افراد در آن سن در معرض افزایش خطر آسیب رساندن به خود هستند، بنابراین جستجوی کمک در اسرع وقت بسیار مهم است. اگر یکی از عزیزان شما مبتلا به BPD تشخیص داده شده است، حمایت و تشویق شما برای کمک به او در جستجوی کمک یا ادامه دوره درمان ضروری است.
چگونه می‌توانم به فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک کنم؟
اگر فردی را می‌شناسید که با اختلال شخصیت مرزی زندگی می‌کند، در اینجا چند راه وجود دارد که می‌توانید به او کمک کنید:
- زمانی را برای یادگیری در مورد BPD اختصاص دهید تا درک کنید که فرد مورد علاقه شما چه چیزی را تجربه می‌کند.
- عزیزانتان را تشویق کنید که برای درمان BPD جستجو کنند و اگر از بستگان شما هستند در مورد خانواده درمانی بپرسید.
- حمایت عاطفی، درک و صبر ارائه دهید. تغییر برای افراد مبتلا به BPD می‌تواند دشوار و ترسناک باشد، اما علائم آنها می‌تواند در طول زمان با درمان بهبود یابد.
- اگر استرس قابل توجهی دارید یا علائم بیماری‌های روانی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه می‌کنید، به دنبال درمان باشید. یک درمانگر متفاوت از فردی که مورد علاقه شماست انتخاب کنید.
- افراد مبتلا به BPD به طور قابل توجهی نسبت به جمعیت عمومی، میزان رفتارهای خودآزاری و خودکشی بالاتری دارند و به فکر آسیب رساندن به خود یا اقدام به خودکشی هستند، بنابراین فوراً به کمک نیاز دارند. پس اگر شما یا کسی که می‌شناسید در مضیقه‌ای فوری هستید یا به آسیب رساندن به خود فکر می‌کنید، با شماره تلفن ۱۲۳ که اورژانس اجتماعی است تماس بگیرید.
نکات پایانی در مورد اختلال شخصیت مرزی
مهم است که به یاد داشته باشید که اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک وضعیت سلامت روان است. مانند همه شرایط سلامت روان، جستجوی کمک به محض ظاهر شدن علائم می‌تواند به کاهش اختلالات زندگی کمک کند. متخصصان سلامت روان می‌توانند طرح‌های درمانی ارائه دهند که می‌تواند به افراد مبتلا به BPD کمک کند تا افکار و رفتارهای خود را مدیریت کنند.
اعضای خانواده و عزیزان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب استرس، افسردگی، اندوه و انزوا را تجربه می‌کنند. همچنین مهم است که از سلامت روان خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده این علائم به دنبال کمک باشید.
نیلوفر علی‌بیگی
منبع:
rose, J. (October 16, 2023). Benefits of Using Your Opposite Hand – Grow Brain Cells While Brushing Your Teeth. Taken from the link: https://www.goodfinancialcents.com/benefits-of-using-your-opposite-hand-grow-brain-cells-while-brushing-your-teeth/#:~:text=Using%20your%20opposite%20hand%20will,non%2Ddominant%20hand%20to%20write
