بدون شک افکار خودکشی موضوع بسیار دشواری برای گفتگو هستند. ناراحتی گسترده در مورد موضوع خودکشی اغلب تا حد زیادی از هنجارهای فرهنگی ناشی می‌شود؛ در بسیاری از فرهنگ‌ها و مذاهب، خودکشی یک تابو است و حتی برخی آن را شرم‌آور می‌دانند. همچنین از نظر احساسی، خودکشی مسئله‌ای دردناک است و بسیاری از مردم وحشت دارند که این موضوع را بیان کنند زیرا نمی‌خواهند آن احساسات دشوار آشکار شود.
هر خودکشی یک تراژدی است و تا حدی یک راز.خودکشی اغلب از احساس عمیق ناامیدی ناشی می‌شود. ناتوانی در دیدن راه‌حل‌های مشکلات یا کنار آمدن با شرایط چالش‌برانگیز زندگی ممکن است باعث شود مردم به خودکشی به عنوان تنها راه‌حل برای وضعیتی که واقعاً موقتی است نگاه کنند.
اما همان‌طور که اشاره کردیم، گاهی افراد نسبت به خودکشی یک‌سری باورهای اشتباه دارند که همین مسائل باعث می‌شود که در این مورد نتوانند صحبت کنند چون می‌ترسند که اتفاقی جبران‌ناپذیر را رقم بزنند.بنابراین در ادامه باورهای اشتباه رایج در مورد خودکشی را بررسی خواهیم کرد:
-
صحبت کردن در مورد خودکشی احتمال اقدام فرد را افزایش می‌دهد.
واقعیت: صحبت در مورد خودکشی ممکن است به جای افزایش، افکار خودکشی را کاهش دهد. پیامدهای مرتبط با سلامت روان و احتمال اینکه فرد به دنبال درمان باشد را بهبود می‌بخشد. باز کردن این مکالمه به افراد کمک می‌کند تا دیدگاهی جایگزین از شرایط موجود خود پیدا کنند. اگر فردی در بحران یا افسرده است، پرسیدن اینکه آیا به خودکشی فکر می‌کند می‌تواند کمک‌کننده باشد، بنابراین در شروع گفتگو دریغ نکنید.
-
افرادی که در مورد خودکشی صحبت می‌کنند فقط به دنبال جلب توجه هستند.
واقعیت: افرادی که بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند اغلب به کسی گفته‌اند که دیگر نمی‌خواهند زندگی کنند یا آینده را نمی‌بینند. همیشه مهم است که هر کسی را که در موردش صحبت می‌کند جدی بگیریم. صحبت در مورد خودکشی، نشان‌دهنده درخواست کمک و فریادی از روی ناامیدی است و اگر شخصی اقدام به خودکشی می‌کند به این معنا نیست که جلب توجه می‌کند بلکه آخرین تلاششان است که دیگران را از وضعیت تحمل‌ناپذیرشان آگاه کنند.
-
نمی‌توان از خودکشی جلوگیری کرد.
واقعیت: خودکشی قابل پیشگیری اما غیرقابل پیش‌بینی است. اکثر افرادی که به خودکشی فکر می‌کنند، اغلب درد عاطفی شدید، ناامیدی و دید منفی نسبت به زندگی یا آینده خود دارند. خودکشی محصول ژن‌ها، بیماری‌های روانی و عوامل خطر محیطی است. مداخلات هدفمند برای درمان بیماری‌های روانپزشکی و مصرف مواد می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. در واقع خودکشی یک عمل تردید‌آمیز است، اکثر افرادی که خودکشی می‌کنند نمی‌خواهند خودشان بمیرند بلکه می‌خواهند آن دردی که درونشان عذابشان می‌دهد را متوقف کنند، آنها همیشه بین مرگ و زندگی مردد هستند، حمایت‌های عاطفی و مداخلات تخصصی در زمان مناسب می‌تواند جلوی خودکشی افراد را بگیرد و میل زندگی در آنها را بیشتر کند.
-
افرادی که جان خود را می‌گیرند، خودخواه، ترسو یا ضعیف هستند.
واقعیت: مردم با انتخاب خود به دلیل خودکشی نمی‌میرند. اغلب، افرادی که بر اثر خودکشی می‌میرند، درد عاطفی قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند و به سختی می‌توانند دیدگاه‌های مختلف را در نظر بگیرند یا راهی برای خروج از موقعیت خود ببینند. اگرچه دلایل خودکشی کاملاً پیچیده است، اغلب خودکشی با بیماری‌های روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و مصرف مواد همراه است. از طرفی، به‌طور معمول افراد خودکشی نمی‌کنند چون نمی‌خواهند زندگی کنند بلکه آنها خودکشی می‌کنند چون می‌خواهند به رنج‌هایشان پایان دهند. این افراد از شدت رنج، احساس درماندگی و ناامیدی می‌کنند. افرادی که اندیشه‌های خودکشی دارند این کار را به انتخاب خود انجام نمی‌دهند، آنها صرفاً «به فکر خودشان» نیستند، بلکه به دلیل بیماری روانی یا شرایط دشوار زندگی، یک علامت سلامت روان بسیار جدی را تجربه می‌کنند.
-
خودکشی همیشه بدون هشدار اتفاق می‌افتد.
واقعیت: تقریباً همیشه علائم هشداردهنده قبل از اقدام به خودکشی وجود دارد. بنابراین، یادگیری و درک علائم هشداردهنده مرتبط با خودکشی بسیار مهم است. بسیاری از افرادی که تمایل به خودکشی دارند ممکن است فقط علائم هشداردهنده را به نزدیک‌ترین افراد نشان دهند. اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند قصد خود را از طریق رفتار و گفتار خود به گوش دیگران رسانده‌اند، علائمی از جمله گفتن اینکه می‌خواهند زندگی‌شان به پایان برسد، دارایی‌شان را می‌بخشند، تغییرات خلقی چشمگیری دارند و از دیگران کناره‌گیری می‌کنند؛ مشاهده چنین رفتارهایی می‌تواند ناراحت‌کننده باشد اما به شما فرصتی می‌دهد برای آنکه مداخله‌ای کنید و باعث شوید قبل از اینکه دیر شود کمک حرفه‌ای دریافت کنند.
در اینجا چند علامت رایج وجود دارد:
- صحبت در مورد خودکشی – بیان جملاتی مانند “خودم را می‌کشم”، “کاش مرده بودم” یا “کاش به دنیا نمی‌آمدم.”
- به دست آوردن وسایلی برای گرفتن جان خود، مانند ذخیره کردن قرص.
- کناره‌گیری از تماس اجتماعی و تمایل به تنها ماندن.
- داشتن نوسانات خلقی، مانند اینکه یک روز از نظر عاطفی بالا و روز بعد عمیقاً دلسرد شده باشد.
- احساس به دام افتادن یا ناامیدی نسبت به یک موقعیت.
- افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر.
- تغییر روال عادی، از جمله الگوهای غذا خوردن یا خوابیدن.
-
افرادی معمولی دست به خودکشی نمی‌زنند.
واقعیت: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری روانی تحت تأثیر افکار خودکشی نیستند و همه افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند یا می‌میرند، بیماری روانی ندارند. مشکلات روابط و سایر عوامل استرس‌زای زندگی مانند مسائل کیفری/حقوقی، آزار و شکنجه، اخراج/از دست دادن خانه، مرگ یکی از عزیزان، یک بیماری ویرانگر یا ناتوان‌کننده، ضربه روحی، سوء استفاده جنسی، طرد شدن، و بحران‌های اخیر یا قریب الوقوع نیز با خودکشی مرتبط هستند. در ظاهر به نظر می‌رسد فرد همه چیز دارد: یک شغل خوب، خانواده سالم و یک زندگی اجتماعی فعال و یک خانه زیبا، به آنها نگاه می‌کنیم و با خود می‌گوییم، زندگی‌اش فوق‌العاده است، چطور این‌چنین فردی به خودکشی فکر می‌کند، شما نمی‌دانید درون آن فرد چه می‌گذرد. افراد به ظاهر خوشحال هم ممکن است در معرض خطر خودکشی باشند.
-
کسی که قبلا اقدام به خودکشی کرده دیگر این کار را نمی‌کند.
واقعیت: خطر اقدام دوباره خودکشی برای کسی که قبلا این کار را انجام داده به مراتب بیش از کسانی است که برای بار اول تصمیم به خودکشی می‌گیرند، برای بعضی از این افراد، خودکشی در دفعات دوم و سوم آسان‌تر می‌باشد.
-
روان درمانی و داروها موثر نیستند.
واقعیت: یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از خودکشی، درمان بیماری‌های روانی مانند افسردگی، بیماری دوقطبی یا سوء مصرف مواد و یادگیری راه‌های مقابله با مشکلات است. یافتن بهترین درمان ممکن است کمی طول بکشد و درمان مناسب می‌تواند تا حد زیادی خطر خودکشی را کاهش دهد.
در آخر …
اگر دوست یا یکی از عزیزانتان به گونه‌ای صحبت می‌کند یا رفتار می‌کند که باعث می‌شود فکر کنید ممکن است اقدام به خودکشی کند، سعی نکنید به تنهایی این موقعیت را مدیریت کنید، در اسرع وقت از یک متخصص آموزش دیده کمک بگیرید. ممکن است لازم باشد فرد تا زمانی که بحران خودکشی را سپری می‌کند تحت نظارت پزشک و متخصص باشد.
شما مسئول جلوگیری از مرگ شخصی نیستید، اما مداخله شما ممکن است به او کمک کند تا ببیند که گزینه‌های دیگری برای ایمن ماندن و دریافت درمان در دسترس است.
خطوط تماس خودکشی، گروه‌های حمایت از سلامت روان، منابع اجتماعی آنلاین و بسیاری از متخصصان سلامت روان وجود دارند که می‌توانند به هر فردی که با افکار و احساسات ناسالم دست و پنجه نرم می‌کند کمک کنند.
نیلوفر علی بیگی
منابع:
https://www.psychologytoday.com/intl/basics/suicide/how-talk-about-suicidal-thoughts
Fuller, K. (Sep 30, 2020). 5 Common Myths About Suicide Debunked. Taken from the link: https://www.nami.org/Blogs/NAMI-Blog/September-2020/5-Common-Myths-About-Suicide-Debunked
Sharma, P. (December 20, 2021). 8 common myths about suicide. Taken from the link: https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/8-common-myths-about-suicide
