شوخ طبعی که به‌عنوان یکی از مفاهیم پر کاربرد در روان‌شناسی به‌شمار می‌رود، باعث می‌شود تا دیگران از بودن در کنار شما لذت ببرند. این ویژگی حتی می‌تواند موجب عملکرد بهتر در محیط کار شود. البته یادتان باشد، تا زمانیکه از حد نگذرد.
شوخ طبعی چیست؟
شوخ‌طبعی عبارت است از حالتی که به ما این توانایی را می‌دهد که کمی سبک شویم، احساس شادی نماییم و تنش‌هایمان کم شود. بنابراین می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مراقبت از خود در نظر گرفته شود. شوخ‌طبعی علاوه بر اینکه سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، انعطاف به‌وجود می‌آورد و انرژی روانی را هم زیاد می‌کند.
انواع شوخ طبعی
دو نوع از چهار نوع شوخ طبعی بسیار مفید هستند، درحالیکه دو نوع دیگر می‌توانند حال ما را بدتر کنند:
- شوخ‌طبعی وابسته: باعث خنده دیگران می‌شود و مردم را دور هم جمع می‌کند. به عنوان مثال، هر شوخی در مورد همه‌گیری کووید که مضحک بودن موقعیتی را که همه ما در آن قرار گرفتیم برجسته می‌کرد، ما را به هم نزدیک‌تر می‌کرد که می‌خندیدیم و پست‌های طنز را ارسال می‌کردیم. وقتی موقعیت‌های خنده‌داری را به اشتراک می‌گذاریم که بسیاری از مردم می‌توانستند با آنها ارتباط برقرار کنند، درک متقابل و همدلی ایجاد می‌کردیم که مضحک بودن را در زمانی که خودمان را در تلاش برای زنده ماندن از محدودیت‌ها می‌دیدیم برجسته می‌کردیم.
- شوخ‌طبعی خودافزاینده: یک راهبرد مقابله‌ای است که در هنگام مواجهه با ناملایمات یا استرس از آن استفاده می‌کنیم. این نوع شوخ‌طبعی در مورد یافتن سرگرمی در موقعیت‌های چالش‌برانگیز است که تجربه می‌کنیم. دیدن جنبه خنده‌دار رنج ما و داشتن جرات خندیدن به آن است. این یک نوع طنز متفاوت از طنز تحقیرآمیز است که با تمسخر خود و بد گفتن از توانایی‌ها، رفتارها و نگرش‌های ما همراه است. درحالیکه نمایش شوخ‌طبعی خودافزاینده با سطوح بالاتری از رفاه همراه است.
- شوخ‌طبعی تحقیرآمیز: همان‌طور که در بالا اشاره کردیم طنزتحقیرآمیز با تمسخر و بد گفتن از توانایی‌ها، رفتارها و نگرش‌ها همراه است. هنگامی که بیش از حد از آن استفاده می‌شود یا زمانیکه شروع به باور چیزهای تحقیرآمیز می‌کنیم، ممکن است بر سلامت و رفاه ما تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، هنگام استفاده از آن باید محتاط باشیم.
- شوخ‌طبعی تهاجمی: در این نوع شوخ طبعی،هدف تخریب یا توهین است و شامل کنایه و تیکه‌انداختن دیگران است. این نوع شوخ‌طبعی با طیف وسیعی از پیامدهای نامطلوب در رابطه با سلامتی و رفاه همراه است و باید از آن اجتناب کرد.
فواید شوخ‌طبعی
خنده به خودی خود لذت بخش است، اما شوخ طبعی کارکردهای مهم دیگری نیز دارد. توانایی خندیدن ممکن است ضربه احساسی یک تجربه آزمایشی را کاهش دهد و فضای متشنج را سبک کند. به عنوان یک تجربه مشترک، شوخ طبعی می تواند به نزدیک شدن دوستان، خانواده و شرکای عاشقانه کمک کند.
-
استرس را از بین می‌برد
شوخ‌طبعی می‌تواند موقعیت‌های استرس‌زا را بهتر کند. علاوه بر احساسات مثبتی که شوخی و خندیدن ایجاد می‌کند، برخی افزایش احساس حمایت اجتماعی و توانایی بهبودیافته برای بازاندیشی موقعیت‌های ناراحت‌کننده را به‌عنوان دلایل بالقوه برای اثر مهار استرس مطرح کرده اند.
-
مزیتی مثبت در روابط اجتماعی
شوخ‌طبعی می‌تواند مزایای اجتماعی مختلفی داشته باشد، از خنثی‌کردن موقعیت‌های پرتنش گرفته تا تقویت پیوندهای اجتماعی بین دوستان جدید یا قدیمی (گاهی اوقات به آن “روغن‌کننده اجتماعی” می گویند). حس شوخ‌طبعی حتی ممکن است به عنوان نوعی “رادار اجتماعی” عمل کند و به فرد کمک کند افراد هم‌فکر خود را شناسایی و با آنها ارتباط برقرار کند.
-
عاملی ضروری برای روابط عاشقانه
داشتن حس شوخ‌طبعی می‌تواند یک رابطه را رضایت‌بخش‌تر کند و استفاده از شوخ طبعی مثبت می‌تواند به حل تعارض کمک کند. با این حال، شوخ‌طبعی می‌تواند تهاجمی یا توهین‌آمیز باشد تا اینکه مثبت و بازیگوش باشد، و استفاده مکرر از طنز منفی (مثل تمسخر) ممکن است پیوند را تضعیف کند.
-
برای سلامتی مفید است
با توجه به تأثیر مثبتی که طنز می‌تواند بر سلامتی داشته باشد، بسیاری ادعا کرده‌اند که می‌تواند سلامت را نیز بهبود بخشد. درحالیکه ارتباط بین شوخ‌طبعی و جنبه‌های مختلف سلامت جسمانی – مانند عملکرد سیستم ایمنی یا سلامت قلب – مورد بررسی قرار گرفته است، شواهد تا حد زیادی قطعی نیستند.
نیلوفر علی‌بیگی
منبع:
Burke, J. (May 10, 2023). The 4 Types of Humor. Taken from the link: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-good-life-ritual/202305/the-4-types-of-humor
https://www.psychologytoday.com/us/basics/humor
