اختلال شخصیت اسکیزوئید که به اختصار ScPD و گاهی اوقات SPD نامیده می‌شود، یک اختلال شخصیتی «عجیب و غیرعادی» است. ویژگی اصلی این اختلال شخصیتی خاص، بی‌تفاوتی نسبت به افراد دیگر، به علاوه انزوای اجتماعی است.اسکیزوئید، اختلال شخصیتی است که با عدم علاقه به برقراری روابط اجتماعی، گرایش به یک زندگی انفرادی، پنهان‌کاری و رازپوشی، سردی عاطفی، جداشدگی و بی‌تفاوتی مشخص می‌شود. افراد مبتلا ممکن است نتوانند دلبستگی‌های صمیمانه‌ای با دیگران برقرار کنند و در عین حال دارای یک دنیای فانتزی بامحتوا و جزئیات کامل اما منحصراً درونی هستند.
علائم و نشانه‌ها اختلال شخصیت اسکیزوئید
حتی اگر تشخیص اختلالات شخصیت در درجه اول فقط پس از 18 سالگی نسبت داده می‌شود، زیرا فرض می‌شود که شخصیت فردی قبل از آن در حال رشد است، ScPD یک استثنا است. این نوع اختلال شخصیت اغلب می‌تواند برای اولین بار در سال‌های کودکی مشاهده شود و شدت علائم با افزایش سن افزایش می‌یابد.
علائم این اختلال می‌تواند بر چندین حوزه زندگی از جمله روابط خانوادگی، مدرسه و عملکرد شغلی تأثیر بگذارد. به طور معمول، یک فرد مبتلا به ScPD چندین ویژگی زیر را نشان می‌دهد:
- به درون‌نگری مشغول است.
- نسبت به ارزیابی مثبت و منفی بی‌تفاوتی نشان می‌دهد (مثلاً به تحسین یا تأیید، و همچنین به انتقاد یا رد پاسخ نمی‌دهد).
- احساس جدایی از دیگران، هم از خانواده و هم از همسالان می‌کند.
- در ایجاد روابط نزدیک تمایل کمی نشان می‌دهد یا اصلاً تمایلی ندارد.
- رفتارهایی از خود نشان می‌دهد که با هنجارها و یا انتظارات اجتماعی همخوانی ندارد.
- عجیب و غیرعادی به نظر رسیدن از نظر دیگران.
- در فعالیت‌ها سرگرمی یا لذت را تجربه نمی‌کند.
- از رویدادهای اجتماعی یا خانوادگی، گردهمایی‌ها و جشن‌ها اجتناب می‌کند و از آن لذت نمی‌برد.
- اغلب می‌توان آن را سرد و گوشه‌گیر دید یا توصیف کرد.
- علاقه‌ای به عضویت در خانواده یا گروه اجتماعی نشان نمی‌دهد.
- اگر مجبور به انتخاب یک فعالیت شود، در درجه اول به فعالیت‌های انفرادی علاقه‌مند است.
- علاقه چندانی به تجربیات عاشقانه یا جنسی ندارد.
- معمولاً هیچ دوست صمیمی دیگری جز بستگان نزدیک ندارد.
اغلب توصیف می‌شود که افراد مبتلا به SPD به جای اعضای فعال، خود را بیشتر به عنوان یک نظاره‌گر در زندگی خود می‌بینند. آنها اغلب در دنیای بیرون، جامعه، مثلاً در آنچه در جهان می‌گذرد، مد، روندها و اکتشافات، مشارکت نمی‌کنند و هیچ علاقه‌ای به آن ندارند.
علیرغم تصور رایج، ScPD ذاتاً خشونت‌آمیز نیست، با این حال، می‌تواند برای خود فرد خطرناک باشد. حتی با وجود اینکه هیچ رابطه علّی بین تشخیص و رفتار خشونت آمیز وجود ندارد، شیوع بیشتر خودآزاری در افراد ScPD وجود دارد. با این حال، پیشنهاد می‌شود که این تا حدی به دلیل اختلالات همزمان مانند اسکیزوفرنی باشد.
درمان و کمک به اختلال شخصیت اسکیزوئید
متأسفانه، برای افراد مبتلا به ScPD بسیار متداول است که نیازی به تغییر نمی‌بینند، و بنابراین به ندرت به دنبال کمک هستند. علاوه بر این، ماهیت ذاتی این PD خاص، یعنی تمایل به انزوا، حمایت از آنها یا کمک به آنها را در طول فرآیند درمان دشوار می‌کند.
حتی زمانیکه درمان به دنبال آن است، نشان داده شده است که درمان بین فردی به دلیل بی میلی و اجتناب از ارتباطات اجتماعی، ایجاد روابط با پزشک، دشوارتر است.
داروهای ScPD فقط در صورت وجود سایر شرایط همراه (اسکیزوفرنی، افسردگی) یا علائم شدید (اضطراب) تجویز می‌شوند، اما برای خود اختلال شخصیت تجویز نمی شوند.
زندگی با اختلال شخصیت اسکیزوئید چگونه است؟
ویژگی‌های خاص اجتناب و بی‌تفاوتی نسبت به روابط اجتماعی یا عاشقانه به این معنی نیست که آنها احساس تنهایی یا انزوا نمی‌کنند. سبک زندگی جدا شده اغلب منجر به افسردگی و در موارد شدید افکار خودکشی می‌شود.
به طور کلی، افراد مبتلا به ScPD در کار عملکرد خوبی دارند، اما فقط در صورتی که ماهیت آن نیاز به همکاری یا تصمیمات گروهی نداشته باشد. برای آنها ممکن است ایجاد روابطی که بر ویژگی‌های فکری یا شغلی متمرکز باشد به جای پیوندهای بین فردی نزدیک آسان‌تر باشد.
اگر یکی از نزدیکانتان از ScPD رنج می‌برد، می‌توانید با تشویق او به دنبال درمان به او کمک کنید. حفظ رابطه با فرد ScPD می‌تواند به صبر زیادی نیاز داشته باشد، سعی کنید آنها را قضاوت نکنید یا آنها را دنبال نکنید و آنها را به سمت فعالیت‌هایی سوق دهید که باعث ناراحتی آنها می‌شود.
فعالیت‌های جایگزینی که نیازی به سرمایه‌گذاری احساسی ندارند، می‌توانند برای شما مناسب‌تر باشند. درک این نکته مهم است که ScPD چیزی داوطلبانه نیست، بنابراین فردی که از این اختلال رنج می‌برد به احتمال زیاد به سراغ شما نمی‌آید یا درخواست کمک، پشتیبانی یا جستجوی شرکت شما نمی‌کند، بنابراین گاهی اوقات ممکن است مانند یک رابطه یک طرفه احساس شود. با این وجود، حمایت و درک شما می‌تواند به آنها کمک کند تا احساس انزوا را کاهش دهند.
نیلوفر علی بیگی
منابع:
Vaišvilaitė, L. (October 06, 2023). Schizoid Personality Disorder: Signs and Treatment. Taken from the link: https://healthnews.com/health-conditions/common-personality-disorders/schizoid-personality-disorder-signs-and-treatment/
