دلبستگی عمیق ترین معجزه ی فرزندپروری

دلبستگی، عمیق ترین معجزه ی فرزندپروری
سفری عمیق در رابطه والد-فرزندی و مکاشفه ی دلبستگی
جمعی از نویسندگان
تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
دلبستگی چیست؟
به احتمال زیاد مهم ترین مفهوم در فرزندپروری، دل بستگی است. دلبستگی عبارت است از پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود برقرار می کنیم، طوري که باعث می شود به هنگام تعامل با آنها، احساس نشاط و شعف کنیم و به هنگام استرس از اینکه آنها را در کنار خود داریم، احساس آرامش کنیم.
روانشناسان، دلبستگی را چنین توصیف کرده اند: «ارتباط روانی پایدار بین دو انسان». به نظر بالبی پایه گذار نظریه ی دلبستگی معتقد است که دلبستگی تا زندگی بزرگسالی ادامه می یابد و انسانها در هر سنی که باشند، شادترین زمان زندگیشان زمانی است که مطمئن هستند کسی را در کنار خود دارند که می توانند به او تکیه کنند و هنگام مشکلات از او کمک بگیرند.
اگر بخواهیم یکی از مهم ترین نمودهای دلبستگی را نام ببریم، رابطه والد – فرزندی است. نوزاد از دوران جنینی به مادرش گره می خورد و با او یکی می شود. از طریق او تغذیه و رشد می کند و در محفظ امن رحم برای وارد شدن به دنیا آماده می شود. گرچه با بریدن بندناف نوزاد به ظاهر از مادرش جدا می شود، اما آیا بریدن بند ناف به معنای گسیختن این وابستگی است؟

آیا برای تامین نیاز گرسنگی ، خواب و تسکین می تواند مستقل عمل کند؟

در واقع او تا مدت ها مادر را با خود یکی می داند. نیازهای خود را نیازهای او می بیند و در نتیجه نمی تواند لحظه ای تاخیر در تامین نیازهایش را تحمل کند. و از سویی دیگر رابطه ی نزدیک مادر و نوزاد که ما آن را دل بستگی می نامیم تجربه ی شگفت انگیزی است که اجازه می دهد مادر خودش را با نیازهای نوزادش کاملا هماهنگ سازد.

در واقع نوزاد بخشی از وجود مادر می شود. همان بخشی که به ظاهر با بریدن بند ناف از او جدا شده، اما رابطه ی عمیق تری تحت عنوان دلبستگی این گسستن را امکان ناپذیر ساخته است.

دلبستگی مادر و نوزاد یک رابطه ی خاص و بی تکرار است؛ احساسی که شما را مانند یک آهن ربا به کودکتان می چسباند و زمانی که به عمیق ترین حالتش می رسد موجب می شود که مادر کودک را به عنوان بخشی از خودش ببیند.

این احساس به حدی قوی است که حداقل در ماه های اولیه مادران به هنگام بودن با کودکانشان احساس کامل بودن می کنند و در زمان جدایی گویی ناکامل اند. البته که کودکان تنها به مادران-شان دل بسته نمی شوند و این رابطه با پدر و دیگر مراقبان اولیه نیز می تواند ایجاد شود.

اما حداقل در ماه های اولیه نمود دل بستگی در رابطه مادر و فرزند آشکارتر است.

آیا دلبستگی رابطه ای است که تنها با ایمنی و احساسات مثبت مشخص می شود؟

برای توضیح پاسخ این سوال سراغ مثالی جالب و دوست داشتنی برویم.
جوجه تیغی ها در زمستان برای گرم شدن به هم می چسبند، اما در عین گرم شدن، تیغ هایشان در بدن یکدیگر فرو می رود. از سوی دیگر دور شدنشان ممکن است به مردنشان در اثر سرما بیانجامد. در نتیجه مدتی طول می کشد که بهترین فاصله را برای به دست آوردن بیشترین میزان گرما و کمترین میزان زخم پیدا کنند.
رابطه ی مادر و فرزند نیز که یکی از گرم ترین روابط بشری است، به طور گریزناپذیری با زخم هایی همراه است و این زخم هاست که به خشم و ناکامی می انجامد. اما وجود احساسات به خودی خود مشکل زا نیست.

در واقع دل بستگی به کودک امکان تجربه ی طیف وسیعی از هیجانات را می دهد اما هنر یک مادر به اندازه کافی خوب و امن در این است که برای کودک امکان تجربه این هیجانات در سطحی متناسب با ظرفیتش را فراهم سازد و زبان بی زبانی او باشد.

دلبستگی  عمیق ترین معجزه ی فرزندپروری

دلبستگی و امکان رشد هیجانی

مادر با شناخت هیجانات فرزندش و به بیان آوردنشان با بیانی کودکانه، امکان شناخت هیجانی را برای کودکش فراهم می سازد. کودک بی قرار گریه می کند و مادر پاسخگو و حساس به حال بی قرار او نگاه می کند و راوی هیجانات و نیازهای سربرآورده اش می شود:

گریه میکنی کوچولوی من، گرسنه ای مامان، خسته شدی، الان مامان بهت شیر میده بعدشم تو بغلش خوابت می کنه…
بارها این روایت کوتاه را شنیده ایم و بی توجه از کنارش رد شده ایم. پژوهش ها نشان داده اند که از مهم ترین توانایی های مادران در رابطه فرزندپروری، توانایی شناخت هیجانات و نیازهای کودکانشان، برچسب زدن به آن احساس و به بیان آوردن آن است.

در واقع شاهراه رشد هیجانی کودک، توانایی مادر در شناخت هیجانات اوست و به مرور در اثر تکرار این تعامل، کودک این توانایی را درونی ساخته و به هنگام بروز یک هیجان، به جای غرق شدن و دست و پا زدن در آن و تخلیه آن از طریق پرخاشگری و یا نادیده گرفتنش، هیجانش را می شناسد و می تواند آن را به زبان آورد و در نتیجه تنظیم شود.

بنابراین دلبستگی ظرفیتی معجزه آساست که برای مادران امکان هماهنگ شدن با نیازهای کودکانشان را فراهم می کند و برای کودک بی پناه و وابسته، پناهی برای بازیابی امنیت و تکیه گاهی برای کشف جهان سراسر شگفتی را فراهم می کند.

برای شناخت مسیر پر فراز و نشیب والد- فرزندی از شاهراه دل بستگی با مقالات ما همراه شوید.

 

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

keyboard_arrow_up